LSHAKSH-JA MBAJTI MANIFESTIMIN LETRAR PËR MËRGATËN ”AZEM SHKRELI” NE ENNEPETAL-GJERMANI
Ja edhe fjala na la përgjithmonë, po arratisët fjala
Në mbesim pa fjalë paj s’ka shëmtim që s’na ka hije./Azem Shkreli
Nga Pal Sokoli
Në sallën e mbushur plotë me dashamirë të fjalës së shkruar dhe dashamir personal të shkrimtarit të mirënjohur Azem Shkreli, shkrimtarë e krijues të gjitha lëmenjve të artit nga të gjitha anët e Gjermanisë dhe nga disa vende të Europës dhe SHBA-ve ishin ardhur për të marrë pjesë në manifestimin letrarë tanimë tradicional qe e organizon për se dyti herë Lidhja e Shkrimtarëve, Artistëve dhe Krijuesve Shqiptar në Gjermani...
Errësohet salla, mbetët vetëm portreti i Azem Shkrelit si sfond sikur dëshironte të përshëndetët me të gjithë të pranishmit qe ishin mbledhur për të. Nga një cep i skenës dëgjohej një melodi fyelli me motive Rugove dhe nga ana tjetër kumbojnë disa vargje nga “Karnavali i bardhë” herë të recituara e herë të kënduara nga artistët e Lidhjes së shkrimtarëve shqiptar; Dan Gashi (me fyell) dhe Agim Gashi (interpretim). Prezantuesja Blerta Kelmendi e shpalli të hapur këtë manifestim përshëndeti të gjithë të pranishmit dhe i dha fjalën kryetarit të LSHAKSH-në Gjermani z. Martin Çunit i cili përveç qe përshëndeti të gjithë të pranishmit në emër të Lidhjes, shprehu edhe një dozë të pakënaqësisë rreth organizimit të shqiptarëve në mërgatën tonë.” Ne po përpiqemi qe ta mbajmë gjallë kulturën dhe traditën tonë shqiptare këtu në zemër të Europës dhe kemi çka të prezantojmë, këtë e kemi dëshmuar qe nga antika e deri me tani, edhe me pak më shumë organizim do ta prezantonim atë edhe me mirë” tha në mes tjerash z. Martin Çuni. LSHAKSH- në Gjermani ka kontribuar shumë për ngritjen e vetëdijes kulturore në mërgatën shqiptare në Gjermani, po asaj edhe duhet ti ndihmohet edhe me mjete qe të prezantohet edhe me më dinjitet. Ne po mbijetojmë falë angazhimit të pakompromis të një elite te saj udhëheqëse” tha z. Çuni. Pastaj z. Çuni përshëndeti familjen Shkreli, “Ishte familja Shkreli qe na bashkoj sot, ishte Azem Shkreli qe na bashkoj sot”, dhe përsërit një fjali të cilën e thoshte edhe Azem Shkreli sa ishte gjallë;”Kur do të ju mbushet mendja shqiptarëve të bashkohen”, përfundoj z. Martin Çuni. Pastaj fjalën e mori z. Shaban Cakolli qe ishte referuesi kryesor i këtij takimi,i cili foli në përgjithësi për veprimtarin letrare dhe biografinë e Azem Shkrelit.” Azem Shkreli zë vend në krye të poezisë aktuale shqiptare. Krahas cilësisë, poezia e Shkrelit shënoi kthesë në rrjedhat e poezisë në Kosovë, e zgjeroi spektrin tematik,e subjektivizoi dhe intimizoi heroin lirik dhe çka është më me peshë, solli një ndjesi të re, të mprehtë ndaj gjuhës, dhe ndaj fjalës”. Pasi foli edhe për biografinë dhe bibliografinë e Azem Shkrelit, Shaban Cakolli ndër të tjera tha” Veprimtaria në poezi dhe në prozë e Azem Shkrelit në fund të viteve pesëdhjetë dhe në fillim të gjashtëdhjetave, shënon kthesë cilësore dhe kthesë në praktikat krijuese letrare. Gjatë viteve pesëdhjetë, si gjimnazist, Azem Shkreli, ka mundur të lexojë nga letërsia e kohës në gjuhën shqipe një poezi tematikisht të kufizuar, me strukturë dhe sajim artistik gjuhësor pa origjinalitetin e duhur. Në prozë gjendja ishte edhe më e varfër. Me përjashtim të ndonjë emri, ajo pak prozë e autorëve jo fort të talentuar, kryesisht trajtonte tematikën e luftës dhe të fitores përmes rrëfimit klishe bardh e zi dhe të metodës së realizmit socialist.
Kështu Azem Shkreli shënoi kthesën e parë më të rëndësishme në poezi, në radhë të parë, duke e çliruar Unin lirik intim nga ai kolektiv, duke selitur në të temën e dashurisë për vendlindjen dhe duke portretizuar njeriun e truallit rugovas, me ngjyrimet e traditës dhe të lashtësisë, dashurinë për vashën, lirikën peizazhiste, etj”. Shaban Cakolli recitoi edhe disa vargje nga veprimtaria poetike e Azem Shkrelit, të cilat i krahasoi më kohën kur i kishte shkruar dhe se si kishin ruajtur aktualitetin deri në ditët tona. ”Poezia e tij është e pavdekshme dhe se Azem Shkreli është vet poezia”,përfundoi z. Cakolli. Me një këngë të përgatitur enkas për këtë takim, këngëtari i ynë gjithashtu në mërgatë, tenori ose bilbili ynë, Shkodran Tolaj e hapi vargun e këngëve të programuara për këtë takim. Kënga quhej”Këngë me miq”nga vepra “Zogj dhe Gur” e Azem Shkrelit, muzika nga Ilir Shaqiri dhe me orkestrimin e vet Shkodran Tolajt. Pastaj nxënësit e shkollës shqipe,Herolinda Gashi,Bedri Demelezi si edhe Fatbardha dhe Valdrin Salihu të drejtuar nga mësuesi Sami Thaqi, recituan një recital qe nga veprat e Azem Shkrelit e kishte përgatitur Pal Sokoli(Unë). Pjesë të zgjedhura nga parathënia e shkruar nga profesor Anton Berisha në veprën”Rrënjë të Gurta” lexova unë. Driton Gashi është një këngëtar tjetër qe është gjithmonë aty ku është edhe LSHAKSH-ja këndoi këngë nga albumi i tij i posa dalë në dritë. Pjesën artistike të këtij manifestimi “poezi për Azem Shkrelin” e hapi Lorika Shkreli, (e mbesa e Azem Shkrelit dhe autore) me një poezi në gjuhën gjermane “Unvermärkt”. Pastaj një poezi gjithashtu në gjuhën gjermane”Landschaft von Rugova” na e recitoj edhe nipi i Azem Shrelit,Gent Shkreli. Rapsodi dhe poeti ynë Agim Gashi recitoi dy poezi përkushtuese për Azem Shkrelin,”In memoriam për Azem Shkrelin” te shkruar vet dhe poemën”Shkrel qe Shkrel qebesa” të poetit Mentor Thaqi. Me poezinë “Krenari e trisht” e cila ishte e kushtuar fisit Shkreli dhe e frymëzuar nga një takim me një shkrelian nga sanxhaku, lexoi z. Martin Çuni. Pastaj z. Dibran Demaku përshëndeti familjen Shkreli dhe recitoi poezi kushtuar poetit të madh Azem Shkreli. Pastaj grupi i valleve të shkollës shqipe të Wupertalit dhe të përgatitur nga mësuesi Sami Thaqi, luajtën “Vallen e Festivalit” dhe “Valle Dasme”, Poeti Hasan Qyqalla përshëndeti të pranishmit dhe recitoi poezinë “Psalme për Kosovën” dhe “Monolog poetesh”qe ishin të lidhura me emrin e A.Shkrelit. Shaban Cakolli, pasi foli për Shkrelin si ambasador i kulturës shqipe ne Gjermani ai recitoi poezinë,“Ndarje qe dhemb” e shkruar pikërisht atëherë kur kishte dëgjuar lajmin e dhimbshëm për A. Shkrelin. Rapsodi Agim Gashi këndoi një elegji për Azemin,të përcjellë me Sharki. Jeton Kelmendi i cili se bashku me përfaqësuesin diplomatik të ambasadës së Kosovës në Bruksel, z. Gani Azemi, të ardhur nga Belgjika posaçërisht për këtë takim përkushtues, përshëndeti familjen Shkreli, nuk nguroj qe të lëvdoi edhe Lidhjen e Shkrimtarëve, artistëve, krijuesve shqiptarë në Gjermani, për aktivitetet e lakmueshme artistike. Jetoni lexoi një poezi për Nënën Terezë ku përmendët edhe Azem Shkreli edhe të tjerë. Z. Gani Azemi evokoi kujtime për A. Shkrelin dhe bëri apel të krijuesit qe të bëjnë përkthimin e veprave të Azem Shkrelit në gjuhët e ndryshme të Europës se ka vlera të çmueshme. Poeti Faruk Tasholi, Azem Shkrelin e quajti aristokrat të fjalës së shkruar, atë e krahasoi me Lazgush Poradecin. Azem Shkreli me dukët sikur ende është i gjallë, kjo është një nderë për të dhe për artin shqiptare, pastaj lexoi dy miniatura”Ndarja e ndarjeve” dhe “Homazh në Butrint”. Pal Sokoli(unë)lexova letrat përshëndetëse të shkrimtarëve apo edhe të dashamirëve të tjerë qe në pamundësi të marrin pjesë në këtë manifestim letrar, sidomos nga Ministri i emigracionit, Ibrahim Makolli, pastaj, Rrok Berisha, Pal Ndrecaj ,Namik Selmani, Sabit Rrustemaj, Sabit Gecaj, Lindita Prengaj, Alma Papamihali, përfaqësuesit e radios”Zëri i Arbërit”, Qerim Shkreli etj, pastaj lexova edhe poezinë me titull “Zoti foli shqip” kushtuar Azem Shkrelit. Poezinë” Plagët e dhembjes shëroi me vargje” kushtuar Azem Shkreli lexoi edhe poetja Angjelinë Bardhaj (Enxhi)”. Poetja Sabahate Byci lexoi dy poezi nga libri i saj i sapobotuar. Poeti Ali R.Berisha përshëndeti familjen Shkreli dhe lexoi disa aforizma nga veprat e tij. Ali R. Berisha evokoi edhe disa kujtime nga jeta e përbashkët me A. Shkrelin, edhe si poet, edhe si ndërmjetësues i paqes në mes shqiptarëve. Pas përfundimit të pjesës artistike të këtij manifestimi, kaluam të shpallja e fituesve të konkursit letrar”Azem Shkreli”.Z Hasan Qyqalla njëri nga anëtarët e komisionit shpalli fituesit e konkursit. Hasani pasi foli për konkurrencën e fortë të këtij konkursi, ku kishte konkurrues nga shumë shtete të botës shpalli fituesit.
1. Vendin e parë, poetja Rita Saliu me përmbledhjen “Engjëjt nuk jetojnë në tokë” , poezi
2. Vendi i dytë; poeti Jeton Kelmendi më përmbledhjen poetike”Rrugëtimi i mendimeve”
3. Dy vende të treta i ndanë shkrimtari Pal Ndrecaj për romanin “Lista e zezë” dhe Shaban Cakolli me përmbledhjen poetike“Agshol”.
Z.Hasan Qyqalla komunikoj edhe arsyetimet të shkurtra rreth veprave të shpërblyera. Çmimet e fituesve të Konkursit letrar për mërgatën”Azem Shkreli” i ndau i biri i Azem Shkreli,Valon Shkreli. Të gjithë fituesit u falënderuan dhe shprehen mirënjohje për familjen Shkreli, si edhe për poetin e madh Azem Shkreli, qe na la një trashëgimi të pasur kulturore.
LSHAKSH-në Gjermani ndau edhe dy mirënjohje për dy poetëve të saj; z. Avni Bellaina dhe znj. Sabahate Byci te cilat ja u ndau kryetari z. Martin Çuni. Në pauzën një ore, te gjithë të pranishmit kishin mundësi të ushqehen me ushqime bufe të përgatitura nga LSHAKSH-në Gjermani, për të filluar me pjesën e dytë të aktivitetit të Lidhjes sonë qe manifestohej me promovimin e katër veprave letrare. Promovuan librat e tyre z. Mentor Thaqi, Hasan Qyqalla, Dibran Demaku dhe Sabahate Byci, për të cilët do të japim një shkrim të veçantë.
Manifestimi letrarë “Azem Shkreli” është një ngjarje shumë më rendësi për mërgatën shqiptare sidomos këtu në Gjermani, është i rëndësisë se veçantë sepse i bënë një nderë shkrimtarit tonë të madh Azem Shkrelit, për ta përkujtuar jetën dhe veprën e tij letrare edhe pse ajo në veti është e pavdekshme dhe e pa harruar. Ajo është e rëndësisë së veçantë edhe për shkakun se po stimulon krijuesit në mërgatë për të shkruar vepra të reja, për tu bashkuar e përkujtuar atë. Është edhe një satisfaksion shpirtërorë edhe për familjen Shkreli e cila qe dy vite këtë manifestim dhe konkurs letrar ja ka besuar LSHAKSH-n Gjermani. Familja Shkreli edhe e ka sponsorizuar këtë takim për qëllimet qe i ceka më lartë. A kishte më kënaqësi të madhe se kur në këtë manifestim takoje shkrimtar dhe krijues nga të gjitha anët e Gjermanisë, nga shumë shtete të Europës, po edhe nga SHBA-të, nga edhe kishim dy fitues të këtij Konkursi(Rita Saliun dhe Pal Ndrecajn). Nga Belgjika kishim talentin e letrave shqipe Jeton Kelmendin(gjithashtu fitues në këtë Konkurs) si dhe shumë e shumë të tjerë qe tani nuk po i përmendim, pastaj këngëtar të njohur si Shkodran Tolajn ,Agim Gashin e Driton Gashin, pastaj këngëtarët e reja, motrat Tahiri, recitatorët e shkollës shqipe nga Wupertali se bashku me valltarët e kësaj shkolle. Pastaj të gjithë shkrimtarët e Lidhjes sonë qe të tubuar rreth kryetarit të saj Martin Çuni, plotësonin çdo zbrazësi të këtij manifestimi me veprimtaritë e tyre. Prezantuesen e shkëlqyer, studenten Blerta Kelmendi e cila ishte gjithnjë në krye të detyrës. Po lind pyetja se çka i mungon kësaj Lidhje... kur ka gjithë këtë motivim për veprimtari kulturore këtu në mërgatë. Çdo Shoqatë mbahet aktive atëherë kur edhe anëtarësia e saj janë aktiv. Aktiv do të thotë ta ndihmosh me punë dhe me mjete atë celulë qe edhe ti vetë i takon. Kur them me punë(lexo,aktivitet) dhe me mjete, këto nuk bëjnë njëra pa tjetrën. LSHAKSH-në Gjermani numëron diku mbi njëqind anëtarë dhe me një anëtarësi minimale prej pesë euro në muaj(qe është e barabartë me një pako cigaresh), po të paguhej me rregull do të kishim gjashtëmijë euro në vit në konton tonë. Kjo shumë do të na mjaftonte qe të sponsorizojmë përveç Konkursit letrar “Azem Shkreli” edhe aktivitet tjera e besa edhe të revistës “Muza Shqiptare” qe disa kohë ka mbetur pa u botuar vetëm për mungesë mjetesh, po do të financonim edhe ndonjë libër të anëtarëve të Lidhjes sonë. Pastaj ku janë edhe sponsorët tanë shqiptar qe shumë shpesh ndihmojnë veprimtari edhe me të parëndësishme se këto qe organizojmë ne në kuadër të Lidhjes sonë, pastaj duke e ditur se Lidhja jonë përfshinë aktivitetet kulturore në gjithë Gjermani, do të ishte e udhës qe institucionet tona, ministria e kulturës dhe ajo e mërgatës nga të dy shtetet shqiptare ta përkrahin dhe stimulojnë aktivitetin tonë. Është koha e fundit qe edhe veprimtarët tanë ta kuptojnë se çdo aktivitet kushton, sidomos këtu në perëndim. Le të jenë manifestimi i sotëm për A. Shkrelin një motiv për ta përkrahur, le të jetë manifestimi për Nënën Terezë një motiv më shumë, le të jetë takimi gjithashtu tradicional i Koblencit një motiv tjetër, le të jetë edhe promovimi i dhjeta librave në vit gjithashtu motiv qe të përkrahen aktivitetet tona për ta mbajtur të gjallë kulturën tonë shqiptare në zemër të Europës, aty ku e ka edhe vendin. Janë për tu lavdëruar të gjithë ata qe me mundin dhe me përkushtimin e tyre po përkrahin qe manifestimet e tilla si ky ti shijon mërgata ynë shqiptare dhe jo vetëm ajo. Si përfundim pas këtij apeli, përshëndes të gjithë ata qe me praninë e tyre e respektuan figurën e poetit të madh, respektuan LSHAKSH-në dhe të gjithë aktivistët e saj. Uroj të takohemi në manifestime të tjera.
Shkolla shqipe e Bassanos e përfundoi vitin e dhjetë shkollor
