Sonntag, 28. März 2010

POEMA "SHQIPTARI VDES DUKEKËNDUAR;NAIM KELMENDI




NAIM KELMENDI





SHQIPTARI VDES

DUKE KËNDUAR

(Poemë kushtuar Adem Jasharit,

legjendës së trimërisë shqiptare)










1.

Gjaku është e vetmja metaforë e kuqe

vdekjes i jep kuptim përjetësisë rrënjë

mbi imazhin e sakatosur të Dhe Atdheut

po kënga në momentet e vdekjes hijezezë

a s’është idealizëm shqiptar i shpirtdhembjes

së madhe shqiptare vurratave të historisë

aty ku dhemb Kosova a nuk derdhet gjaku

aty ku vritet Kosova a s’është gjasë e vjetër

vetëvdekja, dënimi me vdekje për veten

për hir të dritares në ardhmëri bardhësish

po vdekja shqiptarçe aty ku vdesin burrat

a s’është e vetmja fije e hollë që s’këputet

kur e kafshojmë dhembjen e dashurinë

me Kosovë të përcëlluar n’melodi vajtimi

dhe s’vajtojmë kur marrim vendim mbi veten

të biem flijim përmbi kthetrat e natës lubi



2.

Kur na e futën ujin përfundi e mishin e dhisë

në mes gjakut nuk flihet më në atë shtrat

përfundi na ruan një gjarpër që na kafshon

kur të dojë natën në mesnatë, ditën në mesditë

ta lëmë tokën nuk bën se është mëkat

ta lëmë kokën është jetë e përtejme pa fund

s’ka mbetur kohë për rruaza në pe,por koha

është kohë për luftë, kohë për kryqëzatë, kohë

për të marrë frym shqip dega e gjethit n’maje

kohë për Lulëkuqe Llapi e Drenicës etjes në zgjim

kohë për t’i rënë bririt në të katër anët e dheut

kohë për të filluar kohën e lidhur n’zingjir si qen

mor, kohë është për kohën që di të lind nga hiri

do ta ndjek për zotin në gur e në galinë

ka për t’u çuditur alemi e polemic kur i dal n’pritë

e prite i them tash këtë plumb shqiptari në ballë

që të merr në kokë e nuk i shkon krisma huq

robi e ka balsam vdekjen sesa jetën pa ajër t’lirë

prej se mbitë ju ushtri djajsh këtë gjuhë flas me ju

dembabaden përmes tytës i kemi ndarë me ju pleqëritë

me ty vetëm pushka vetëm plumbi sa t’ia këpus kohës

një hallkë nga jeta e robit e sat a lëvizë nga vendi

kohën zero e sa ta përkufizoj përgjithmonë këtë fund

3.

Një hije më del e më flet përmallshëm

krejt e papërkufizuar në është ëngjëll, në është

shfaqje e djallit s’e di por i flas, i rrëfehem, ajo

më pyet ndoshta nga shqetësimi i vet, përvuajtur

unë pranoj t’i përgjigjem pa dorëza, pa të keq

atdheu s’është leckë që vihet në bisht të sorrës

është për jetë që nuk hahet, nuk pihet, ka shije

të pashpjegueshme, aromë të pasosur, përkufizim

të qartë në fjalët e djegura, për çdo sakrificë rruge

ashpërsi krizash e akullnajë kur e ke larg e djeg

në eshtra, djeg në vargje përcëllon në këngë

kur e ke pranë fle në të si në gjirin e nënës

ia thith gjinjtë e s’ia shterr qumështin e bardhë

të rrit më ëndrra të përkund nëpër ninulla

të jep peshën e gurit ngjyrën e fjalës dhe emrin

me mbiemër dhe ta mban besën kur i flet në besë

e tam ban fjalën kur burrash i lidhesh për fjalë

edhe kur i vjen deri në fyt era e plehut është durimtar

nuk nxiton të anatemojë emra të përdhosë mbiemra, t’jep rast

të përmirësosh veten njëherë përveç kur më e rënda

nëse e tradhton mallkimit të tij as në varr s’i shpëton

4.

Përse je ulur mbi atë gur i vetëm i menduar

në sy të vezullojnë pika lotësh e nuk ke zë

a s’është më mirë të bësh diçka konkrete

mundimi yt i brendshëm trishton në rrënjë

po çka po kapërthuresh në atë këngë, e çka

është ai vaj i burrit që nxjerr kënga flakë

e mbush trimëri odën e burrave e çan fushën

si të ishte fundosur anija në det, si të ikte

jeta e djegur nëpër gjurmë të humbura në humnerë

piskamash në orbitë të errët e thirravajesh

në trajta të paajër e zbrazëtive pa emër

ecejakeve pa një thirrje që vezullon rrugët

përmbi pamjet e vdekura e të burgosura keq

të rrahura tërë natën kokës që nuk bindet

të jetë kokë e dëgjueshme nën udhra asisoj

të djajve me ide nështruese e nënçmuse

duke u munduar të t’japin mësim e doktrinë

e shkencë të rreme mbi mitin e gënjeshtrës

dëshpërimin duke dashur të ta bëjnë mësim

e ti s’pranon as të parën herë as të dytën

as të tretën as kurr jehërë nënshtrimin

edhe nëse të vrasin s’pranon të të thyejnë

në ideal të shenjtë as ta thyesh rrugën e nisur

5.

Nuk e di se kujt i bëjnë përshtypje

këta lot zemre këto dhembje të tmerrshem

që s’i duron as zoti e s’mund t’i drynoj

por ja po e qaj këtë pamje të ftigshme

që na rrethon me armiq të rrezikshëm,

botën na e kanë bërë si një top leckash

që kah ta vërtitesh e shikon si ndizet

i del flaka etje, shuhet, digjet tjetërkund

përrmbyllet njëra krizë hapen varret

bëhet varr pas varri deri në çmenduri

u humbin edhe emrat pa i ditur ku i kanë

as eshtrat as letërnjoftimet as pa ditur

përse kanë lindur aq të pafat pse vdesin

pa asnjë mbrojtje në duar gjakpirësish

ndërsa atje në kancelaritë hijerënda

mbahet prapë mbledhje dhe shkojnë

e flasin të mëdhenjtë pështyma u thahet

fjalët bëjnë spektakël fjalët keq tradhëtojnë

të vërtetën e shenjtë fjalët bëhen kafshë

të egra dehjes me shampanjë me shikime

të dhelpërta me orekse të egra ujqërie

6.

Po unë ç’të bëj tjetër, kërkoj veten time

terësive të humbura të masakruara i gjej

veç gjurmët e gjakut për liri përgjëruar

këtu viti, këtu datë vdekja, këtu epoka

e shiut epoka e thatësirave e thirrjeve

për shpëtim në emër të zotit në emër

të së drejtës në jetë njeriu pa vrasje

pa shëmti të verbër e të prishur nervash

e të dalë arsyes së gjërave në vetvete

prandaj këtu i gjej të gjitha me emër

e mbiemër me datëlindje e fundshekull

duke kafshuar e keqja afër e duke hyrë

sikur shushunja në mes të ajrit të pastërt

pa vetëdijshëm kemi kopjuar diçka

pahetueshëm a s’po e sheh gjakun tim

të shprishur gjeografisë popullore copat

e ndara në duar të ndyra në gojë myku

përgjaket njëri cep shpopullohet tjetri

masakrojnë të parin e copëzojnë të dytin

andej ua vrasin zogjve këngën e parë

ajrin e lirë ua verbojnë gjith këndej

dikund tjetër s’i lënë as t’shohin ëndërr

fatin e tyre në udhë drejt diellit, heej

nxinin turr e turr barbarët, spijujtë, agjentët

çatalloheshin fytyrave mesjetave të zeza

e zinin viktimën e lidhnin me litar në fyt

e venin në kryqin e tyre dhe e kryqonin

antinjerëzisht pse thoshin se jeta jonë

sillet përgjithmonë rreth boshtit të lirisë

7.

Shqiptaria pi qumësht me etje në rrënjë Ilirie

në sofër shtrohet buka e kripa e zemra përplot

besë ora e saktë në dashuri brezash pa rrena

fjala e pathyer në emër të Atit e të Birit

e në emër të shpirtit vetëvdekja e trimit

në shtat e shtatëqind vafshin se Unë njëherë

kam vendosur ta bëj timen për dhe Kosove

ah këtij dheu i pëlciti mjaft zemra, iu bënë dëng

nervat e tij, duke ia zënë diellin mbi kokë kërkushi

me fatin e zi duke luajtur me gjakun e tij me lotin

me ofshama nënash me tragjedi nusesh e krushqish

nëpër ëndrra t’përflakshme përplot zbrazësirë

mot e përmot veç shkrumbi dhe fajtoret e mortit

vit e për vit burgjet prit e përrcjell shqiptarë

nënat, motrat e shtëpitë pëlcitur i ka trishtimi

para tytash, para fytyrsh gjelatësh, para thikash

më prit tash kalorësi i gjakut, çast i bukur

për t’ia shkrepur shqip nga damarët e plasur

8.

Po unë kush jam Unë që rri në këtë lëngatë të zezë

durimi a s’është i sëmurë e kush i beson brengës tij

ai tjetri t’i bën të nëntëdhjetenëntat e s’pendohet

ne ia pimë mëkatet me katran këtij Ballkani plak

po Unë mos qofsha bre burra në m’u rrudhtë syri

nga vdekja që s’do ta lë pa e përshtyrë në sy bote

atij askushi pezmin e mbledhur do ia derdh

në fytyrën e pistë le ta shënjtërojë pësimi, dhe

le të ikë prej kah kla ardhur me tërë atë Mesjetë

ose në mos ikt kam për ta varë si qenin e jo

me një vjershë porn ë Fushbetëjë do piqemi

do i masim pëllëmbët e shikimit e hapat e pezmit

dhe krismës shqipëtare do ia nxjerr me zë tymin

prej shkrumbit të durimit prej helmit dhe gjakut

le të burojnë kuq tëra të djegura vrragëve të fatit

mjaft ka zënë myk ndër ne ndeshtrasha dhe mjaft

e kanë ngrënë shpirtin tonë tradhtitë e askushëve

vend më s’u ka mbetur fjalëve veç pushka e ka fjalën

a ta lëviz pak gurin njëqindvjetësh Evropa sa t’shohë

se gjarpërinjtë do të dalin, sa kokat me helm, sa tmerri

ka për ta shëmtuar njeriun pranë tij, se ne prapë jemi

asht i vjetër para kanibalëve me thika në duar, gjëmës

me xhelatë të tërbuar e skenare krajlash për të na zhbërë

9.

Ejani t’ia këpusim dënimin, mjerimin

Sizifit me atë gur mbi shpinë keq e kan dënuar

perënditë e pezmit që dinë aq egër të dënojnë

i pafund mundimi i përjetshëm se tmerr i madh

të mos na qesin kodra pas bregut magjistarët

gënjeshtrat e kripura në filozofi mjerimi

kanë ditur të lëshojnë rrënjë në shpirt psikë

të vetëburgosur të vetëvrarë të vetevdekur

nga frika e mosvdekjes dhe bëhen torturë

e fjalëve të pathëna në pushin e vetvetës

pa mos ia thënë popullit të drejtën si qiriri

të vërtetën që digjej si pisha nëpër gropina shpirti

mor ejani t’ia këpusim prangat robërisë e shekullit

që ka ditur të na ndajë në Berlin e në Londër

t’ia themi me krismë gjaku se shqiptari nuk vdes

ashtu si ia gatuajnë zhdukjen kokat e barbarisë

mor ne s’jemi katandisur të gjithë bre, jemi këtu

qëkur nxeu ky diell, qëkur dimë për Shkup e për Shkodër

e patëm nga Molla e Kuqe gjer në Artë pamjen një me

Ilirinë

e ku keni parë ju ore armiqtë t’i trembni me britma

e gogolë

10.

Dhe i them Hamzëz t’ia dridhë pak telin

më pyet se cilën këkgë e dua cilën histori

po këndoj të gjitha bre burrë të tërat me radhë

krejt qka janë shqiptare dikah u del tymi

se ia kam dhënë besën vetes me një betim

betim të shënjtë tek ngjyra e flamirit tek fara

e fisit tek rrënja e lashtësisë tek buka e vatrës

se kush ia ka lakmi ecjes së ngadaltë të breshkës

s’e arrinë kurrë lirinë dhe s’del tej robërisë

breshkat dhe minjtë s’ia dalin kurrën e kurrës

të krijojnë mendësinë e qëllimit të tyre final

për të arritur përgjithmonë lirinë e qenies

ngase janë minjtë pa zemër e breshka pa mend

lëvizjes i duhet ngjyra e gjelbërt ecjes më alegro

ja si i kanë bërë vend njeriut tënd në humbella botës

herë në atë skaj herë në këtë skaj si vezët e qyqes

thirr andej e këndej thirr njëqind vjet në të shurrshër

kalë i Skëndërbeut a s’e ndanë në dysh hapësirën e erdhi

Gjergj e na mblodhi tok dhe të doli zot zogu i shqipes

11.

Në oda burrash është pjekur burrëria është djegur

teli i lahutës janë përrcëlluar këngët në trimëri

trimëri pas trimërie betejë pas beteje i kemi vrarë

i kemi ndjekur me turp i kemi mundur, pyetni vitet

epokat e shkruara me gjakun tim pse i hesht det-o

pse m’i mban kaq gjatë pezmet e derdhura në valë

që të vrasin që të mbysin me lemerinë e misterit tënd

ku je tash vuajtje e përvuajtur po zi na i ke rënë

e zi na i ke shkruar këto stinë e vite, po zi të është

derdhur përmbi kohë e kokë e trup trishtimi

i marrë ishte zjarri i tij dhe ngulfatja jote

dhe hovi yt i zi, revan pa kokë e pa sy

po a zhdoket një popull bre ç’të drejtë

i dhatë mendimit sadist e shpirtit të zi çetnik

urrejtje të zbrazni mbi mua sa uji i detit

s’kanë gjethe drunjtë sa paskësh urrejtje në ju

sëmundja anemike në shije bishe e nerv patologjik

u ku bërë hije brezave deri në çmenduri totale

detyrë nacionale për ta zhdukur një popull etnik

nga kjo çmenduri zoti u steb, bota bëri u dridh

panë e çka s’panë kohët n’kafshërim të një race

por ne prapë vumë ca gurë fjale atje në Kaçanik

12.

Fjalës do t’i japim ujë Rugove e ajër Llapi

në poret e dheut që është i yni, i lashtë

sa vet rruzimi sa vet drita e diellit

sa vet Drenica me përrballje me xhelatë

njëherë do ta mësojmë kohën t’kohojë shqip

prej Çamërie me Lidhje e Besë nga Prizreni

e s’do t’u falet asgjë as kokat e tyre prej kuçedre

kur s’ka dritë kur të vritet e drejta e saj ne jemi

kthetrat e shqiponjës ku thërrmohet epshi i territ

kur s’ka liri thashë, në shtëpinë tënde hyn

e del i mpirë ndjenjash e fjalësh dhe i tëpërt

të duket vetvetja ngase s’di ku ia kanë lidhur nyjën

cilës plagë i dhemb më shumë etja për dritën

terrinës njëqindvetshe duhet ndezur fitilaqen

ta shohim njëri-tjetrin ku ramë e ku shkelëm

në magji të zeza e në puse me ujë që s’ec e s’pihet

dritës në memorie t’ia nxjerrim për diell qëllimin

pa e pyetur kurrë veten a është herët a vonë

vonë është sa t’duash, herët është mjaft për tu nisur

rrugët në një pikë e në një drejtim e në një ditë

dhe do ta marrim ja hurin ja tirqit ja orët e liga

do të na e shtydhin lëngun e kujtesës me të zitë e ullirit

13.

Nesër keni për t’ia parë majen lisit e kokën e tij

si i pretë rrufetë e mnerta me urrejtje të serrta bishe

ata që ishin dje nuk janë sot jemi ne këtu mbi dhe

përsëri Ata që duhet të vdesin në vetëmbrojtje

njërin sy e mbajnë harur për Veri, tjetrin për Jug

ujkonjat na ndërsehen sërish në këtë fundshekull

me pabesi si gjithë jetën të pangopur në toka shqipesh

dheut të Kosovës i mbjellem te plisi i bardhë

këtë radhë po ia shkruajmë këtë histori të ashpër

gjurmën e vjetër me dy kobure të Isë Boletinit

do t’jemi çdokund aromë toke në vesën e mëngjesit

nesër, pra, në prehjen e barit, në paqe, në liri tonën

le të blerohen stinët dhe një libër le të lexojnë

për luftën e fundit, krimet e tyre makabër animalësh

me gjak shqipesh po bukur ia ngjyrosëm të ardhmen

po bukur i dolëm përballë ia gjetëm lulen e ballit

andaj s’duam lot duam histori Kosove e këngë ilirishte

ekzodet kurrë më të mos ekzodojnë nga dheu ç’është yni

jo ikjen po ardhjes t’ia mësoni kohën shqip tek burimi

14.

Në tokën arbërore Gjaku i arbrit shihet vadave

luleve e pranverave në secilën stinë cicërrimash

atyre që e tradhtojnë vetëm anatemën e përjetshme

të vdesësh kur duhet të vdesësh nuk është vdekje

përjetësisë i duhen emra, ideale, zëra, etje, atdhetarë

e atdhetarizmës kënga në gojë mu aty para vdekjes

një zë kushtrim për t’i zgjuar edhe të vdekurit në varre

e dredhim nga një duhan kaçkakësh me babën Shaban

derisa rreh dora, rrah gjoksi, pëlcet pezmi nëpër damarë

është ora jonë e shenjtë, idealja, jetën ia lëmë peng

tëra të ardhmeve se u duhej lavdia këngëve tona

librave të historisë, vargjeve, ugareve të përjetësisë

u duhej një udhë tjetër një shteg në ajrin pa dhunë

përsë ne jemi përse është e jona përse është gjaku ynë

gjakimit tij përgjërimi për jetën e lirë të bimëve tona

në Golgotë kryqëzimit na kanë helmuar dritëshikimin

kanë pirë gjakun tonë e kanë derdhur si ujë burimi

e tash kush ia rrah më mirë telin se lufta që erdhi

plumb për plumb e ballë për ballë e zjarr për zjarr

p one nga luftëtarët ende i kemi të përcëlluar sytë

me luftën lozim si me macë se fat tjetër nuk kemi

15.

Pushkën top, babë, syri s’na lëviz as këmba

sa të kemi luftë me bisha të gjallë jo se jo

të vdekur s’na falin të bëjnë copë të shqyejnë

deri në frymën e fundit pingul jemi para egërsisë

të nesërmet s’vdesin kurrë, babë, vijnë më mijëra

marrin bekim në këtë gjurmë në këto plagë gjaku

e shkrimi ku janë drynuar egër vitet e burgosura

sot s’është luftë është dasmë e madhe e kremtë

e shpirtit të shtypur që pëlcet përtej stuhive

le ta dëgjojë Evropa pëlcimën e t’i mërrolet

ndopak vetullat mbi syrin e dhisë e në shikim

të akullt e t’i ndizte pak bishti, pak hija e turbullt

e pak hidhërimi i saj kur ai masakrojnë paqen

kur i përgjaken popujt kur s’ka vend për robër

e të ikur, kur s’ka kah ua mbyll derën urive

për drejtësi njerëzorë për liri kombëtare

mor, ejani se na ranë e t’ia shkrepim shqip

një jetë që e kemi rritur e pjekur për këtë ditë

16.

Ore, ata vrasin magjet e miellit e brumin e bukës

njerëzoren me shpirtra mizore ia vrasin zogjtë

ditës me diell degës në pemë të bleruar

ia përgjakin tëra dritaret e kthyera kah e diela

e paqtë në pushim hyjnor me urdhër të zotit

mor, cili guxon të na prek në këtë tokë hyjnore

e të mos ua lëmë kokën si qenve në tyta armësh

bandës së tëbuar turr pas gjakut të shqiptarit

ishin çdoherë janë e do t’jenë armiq të kohës

në verë në pranverë në vjeshtë e në dimër

në krejt çka shihet e fluturon qiellit të vet paqësor

e shohin egër paqen plot llahtar kohën plot kaos

ecjen e zezë nga secila gjeneratë deri në pikën zero

lumturohen në pikën zero shkallë në minus në zemra

që ndjejnë zi ngjyrimit me të zezën e tjetrit si përherë

s’ua gjen për be të bardhën në asnjë shtegdalje

është dritë e tyre nata që i ka zbukuruar me shëmtim

17.

Trishtimi i tepërt për të vjellur nga pamja

e tyre nga mendja e sëmurë me paranojë shpirti

ka për të ckurruar gjak ora e shëmtuar viti 1998

viti 1999, e kanë për të vdekur e kanë për të ndodhur

vdekje përplot lavdi e kanë për ta ngrënë tradhëtitë

vetë njeriun e turpit që do t’ia ha si kob jetën e tij

do t’ia vulosë fundin e tmerrshëm, humbjen e madhe

për të mos u ngritur kurrë më përmbi lirinë njerëzore

mbi lirinë e bimëvë mbi lirinë e fjalëve mbi të menduar

ka për të dalur guximi nga nëntoka nga epika

arbërore, kanë për të shprepur orët me trimëri burrash

trimëri trimash e trimëri shqiptare që pëlcet si kripa

shenjën (UÇK) do ta kenë në uniforma e në djepa

në LAVDI kombëtare në male në shtigje në thepa

aty ku bien zogjtë e shqipes përjetësive të shenjta

18.

Pamjes do t’i kërleshen leshrat e kokës e trupit

ata që s’i kanë ditur gjërat kanë për t’i mësuar

ata që s’i kanë njohur kanë për t’i parë me sy

e për të mos besuar se paskësh kaq mizorë

e mizori të egra prehistorike e paranjerëzore

ata që s’kanë besuar do ta shohin të vetetën

përplot sy të nxjerrur, koka të prera, njerëz të vrarë

nëna të therrura me shtatëzëni e pleq e plaka

bërë për shëmtim të zotit nga duart e krimit

pastaj vijnë nga perëndimi vijnë nga Evropa

plot epsh mëmëdhetar ngritet flamuri i Arbrit

betohen një nga një para tij para atdheut

lidhen besë për besë për Vdekje o Liri, dhe

ua shohim syrin në shënjestër, gishtin në këmbëz

madhështinë shqipëtare në urtinë e hershme të Gjergjit

kushtrimit i del fjala e nga jehona e saj nxihen malet

toka ua ka të madhërishme pamjet, koha të përflakur

ua nxjerr shikimin e pangopur mbi kokat barbarësh

19.

Hyjnë e dalin e hyjnë tepër mjerueshëm

me syte e kaosit në të gjitha rrugët e përtëritjes

lakmi e zezë i ndez i verbon keq i vampiros

pranverat në sytë e tyre s’janë për të qenë stinë

me kaltërim e me lule e me dashuri njeriu

për atë qiell të kaltërt mbi kokë e mbi tokë

për pak diell mbi qiell për pak shtrojë pa gërmadhë

askund s’ua gjen shembullin për mendësi lubie

për rast të veçantë me sëmundje të pashëruar në farë

të egër në shpirt të egër në gjakra vrerë e helmët

urive të tyre s’u del as planeti s’ngopen me shqiptarë

i duan tri pjesë të botës detet për mish popujsh

burra armiku mbetet armik i përjetshëm brezave

asnjërit s’i zihet besë për ne janë ata që ishin, ata

që janë histori mizore, urrejtje e çmenduri mbi etni


20.

Kosovës mos m’i dërgo më letra nga mërgimi

nga të katër anët e globit anëve të errta të zbrazëtisë

kjo tokë ju do brenda balsam i tëra plagëve të saj

kur t’i gjendemi pranë kur t’ju ka gjelbërim dhembja

për t’ dalë zot në orë të liga tek ia vrasin zigjtë

tek ia bëjnë gërmadhë pamjet e rrugët e një qëllimi

tek i mbushen fushvdekjet me kufoma e fushbetejat

t’i jemi pranë dhimbjeve të lindjes në ara në male

e mos t’i thuhet për të flakës së shpirtit të mos digjet

dhimbjeve të harbuara kur ia përgjakin epikën, këngët

kasapët e përkryer për t’i prerë dhe pipat e fundit

e për ta zhbërë nëse munden me pemë e frymorë

me teshë e koteshë duke e ndjekur me tmerr deri në themel

veç gurëve të themelit që s’i lëkund kurrë as ia merr

nga rrënjët e trrollit etnik e nëpër farë e fortë epike


21.

Ah, shqiptarë plisbardhë e mi zemërdjegurit

të tmerrshëm, ah, mbi supe vitet e robërisë

kudo gjurmë dhëmbësh fashistë të një bishe karpatesh

që s’e di kurrë ku është kufiri i mizorive të çmendura

ngjarje tragjike e kanë kripur kohën mizore e shpirtgur

anë e kënd globit të shpërndarë tragjikisht pikë e pesë

brenda e jashtë të ndarë në mes veti nëpër rrathë ferri

ah tmerri im përplasja ime e tmerrshme në ty

në therrtore therren në fyt arsyet e pastra e kombëtarët

i lënë kokat për dhe të atdheut e flamur shqipeje

pse jo unë ka çdo të drejtë ta lë kokën për tokën

për zotynë kjo racë është patalogjikisht e pashëruar

t’u biam, ta ndjekim deri te një farë të djallit

e mallkim u paçin të ardhmet e tyre deri në një

u shofshin brezat e tyre barbarë e çdi gjë qe e kanë

mësuar antinjerëzisht zoti ua mbuloftë me shëmtim

edhe në fund të globit po të jetë mbirë far shkjau

mos u mashtrone bre se nuk ka kund shkja të mirë

ka vetëm shkije vampirë kudo racë e fëlliqur, mjerim

ka toka kah e shkelin, mjerim kanë pamjet kah i djegin

22.

Pa u ndarë mirë dita e nata krimbohen të papritura

nga vrimat do të dalin veç krimba me krimbërinë e vet

na vërshojnë të etur për pushtet e jo për shtet, medet

po verbim u ka mania për sundim farë e pakuptim

tragjedinë s’e shohin e kanë mësim të huaj lakminë

e prishur për kurtha pas shpine për hile e shërbime

kobëzeza në emër të djallit kur hapet kutia e Pandorës

janë zaptues të egër fronesh të pista e grabitës

me koka përbindëshe pa e parë përbindëshin tjetër

përbindshëm të sulur mbi shqiptarë-heeej burra more

po e lëshuam një këmbë dhe` Kosove këtë plagë të madhe

më mirë t’i biem not detit e të dalë ku të dalë

por jo pa u zhdukur në njeri të fundit e në shqiptar

të fundit pa mbetur shqiptaria pa gjak pa farë

s’e lëmë Kosovën në gojët mesjetare në ujqëri karpatesh

është shenjti me ne është NJERIU që vjen andej

atlantikut i dërguari i zotit në mrojtje të drejtash

është miku ynë më i miri në ditët e vështira

dhe s’kemi për t’i mbetur borxh për miqësi të shtrenjta

dhe s’kemi për t’ia harruar kurrë dorën e zgjatur

në këto orë të liga përfytjes me vampirë e shtriga

23.

Erdhën t’i fryejnë prapë të zezës mbi mua

vetevrasje të bukur u kishte rruga e ardhjes

me mite në maje shtize me lutje për krime

me bekim tek historitë e tyre primitive

tek rrenat që e kanë shkencë nacionale

dikush më ta prit t’i shohim deri ku e kanë

unë i thashë le t’i shohë zoti le t’i gjykojë e drejta

le t’i shohë njerëzimi se si turren radhë me radhë

me kokë gongone plot shëmtim për t’u trishtuar kuptimi

se si përkryhen urrejtjve pas tokave të huaja si yshten

tek Molla e Kuqe ishte kufiri yne deri tek Arta në Jug

por këtë herë të ka mashtruar keq mëkata e gjakut helm

të ka verbuar sysh historia e krimit tash në Kosovë

fundi yt do të jetë turp fund i përjetshëm

para shek XXI s’u desht shpjegim t’i jipja njerëzimit

që s’iu ngopën kokat me tragjeditë tona me tokat

që s’janë tuajat këtë radhë do t’ia korrni të kotat

mendimit mizor me barbari mesjetash tek fara katile



24.

Nëna, motra, fëmijë me fëmijërë të këputur

trishtuar ju ka kaosi, traumat e rënda të këtij fundi

me lotët tuaj do bëheshin riga shiu për një shekull

uh, po ç’tmerre keni parë po ç’dhembje keni ndjerë

para syve të ju pushkatohen më të dashurit, të zënit

rob në duart e kanibalëve sadistë e antinjerëz

ata s’kanë gjak njeriu, janë krijesa shpirt djalli

vijnë nga terri monstruoz i historisë makabre

të mësuar brez pas brezi të pinë gjak shqiptari

ju që vdiqët padashje në illim e në mess ë jetës së ëmbël

me sy të nxjerrur me koka të prera me gjymtyrë copa

ç’faj i patët kohës e zotit që lindët shqiptarë e pse

jetuat shqiptarçe pse vdiqët me pasthirrma shqipe në gojë

ç’faj i patëm lindjes duke ia bartur jetës qefinin

shtigjeve kah kemi stisur ndjekjeve gjysmë të vdekur

25.

Pamëshirshëm qindvjetshavë ke shkelur mbi mua

ke bërë çka s’bëhet, ke stepur edhe zotin atje lart

Uh po armik i egër ke qenë e ke mbetur për jetë po ai

që kur ke ardhur e zure vend përeth tokave të mija

atëherë e sot ke mbetur barabar në tëra ecjet e tua

ku je vuajtje e përvauajtur po zi na i ke rënë epokës

po zi na i ke shkruar këto stinë e vite me të zezën

i zi na është derdhur pqrmbi koka e shpirt trishtimi

Ah, falë të qofsha zoti ynë, ku rendin kështu spijujt

tradhtarët, antinjerëzit, antindërkombëtarët, kurrë s’u falet

shiten lirë për ndonjë shërbim si kuaj pa shërbim

dëgjojani tash gjëmen krismës në këtë zgjim Kosove

është gjaku që ia shkruan historinë Ilirit e Ilirianës

është jehona e tij që pëlcet tek ndërgjegjet e botës

dhe vijnë radhë më radhë shqiptarët dhe i prijnë

luftës dhe epokës tek rrënja e lashtë ia bekojnë tytën

pastaj vijnë kremtet dhen shqip çelin sërish lulet e

bari rritet sërish dhe shpendët përsëri shihen sndej

e shumohen prej vezës së vet e bashkë me njerëzit

ecin lumenjt e stinët e mungojnë vetëm të rënët

s’mungojnë në asnjë çast emrat tanë mësa kohët tona

i yni i bie cep më cep pa drojë duke prekur zgjimin

duke mos besuar se nga hiri i vet Ringjallet Kosova

____________

Poema Shqiptari vdes duke kënduar është botuar në numrat e 15.3.1999 dhe 31.3.1999 të gazetës së përditshme “Bota Sot”.Më vonë janë bërë disa plotësime dhe është përfunduar.

Nga Skender Buçpapaj

POEMË NË GUR

Nuk është e rastit që një letërsi tëq ketë një roman në gur(kujtoni “Kronikë në gur) dhe një poemë në gur,këtë që i kushtohet Adem Jasharit,legjendes moderne të trimërisë shqiptare.

Në kuadrin e lirive poetike, dihet, ka poetë që kanë parapëlqyer dhe ka plot të tillë që edhe më tej parapëlqejnë të mos përdorin fare shenja pikësimi.Kështu ata mëtojnë që vetë lexuesi të gëzojë po ato liri të cilat vetes ia ka dhënë poeti.Pra, të jetë ai që vendos sesi ta lexojë krijimin poetic,duke vënë aty qoftë përvojën e tij si lexues, qoftë ndjenjat apo fantazinë, ashtu duke plotësuar, sekush për vete, atë që poeti e ka hedhur në letër. Autori i poemës në gur “Shqiptari vdes duke kënduar” është rigoroz në pikësim dhe shkrim. Është rigoroz dhe madje në përjashtimin e shenjave të tilla si pikëpyetja apo pikëçuditësja (pikëthirrësja-siç cilësohet në disa gjuhë).Është pra një liri poetike, e cila, në dukje të parë, ngjan se e kufizon lexuesin, në vend që t’i krijojë edhe atij, bashkudhëtarit të poezisë privilegjet e lirisë së lëximit të poezisë.

Ky kufizim, megjithatë, bëhet në emër të lexuesit si një gjest i mirëfilltë njerëzor. Poeti nuk do që dhimbja, të cilën e transmeton në çdo ind tëb saj, të jetë çmobilizuese, përkundrazi, ajo të jetë e tillë që dhimbjen ta transmetojë me atë gradualitet që t’i shërbejë kujtesës kombëtare, pra të jetë po ajo dhimbje për t’u ndjerë sesa dhimbje për të mos u harruar.

Kështu, pra, dhimbja merr formën e statujës, të statujës që sa herë poema lexohet, ajo del nga shkëmbi prej nga është marrë dhe sa herë poema kthehet në rrafshin e librave, ajo përsëri kthehet në shkëmbin prej nga ka dalë. Në këtë rrafsh zbulohen marrëdhëniet e magjishme që poeti ka vendosur me bashkëkrijuesin e tij, pra me lexuesin, marrëdhënie të krijuara në heshtje, në mirëkuptim, si dhe të gurit me gurin, të cilat së bashku krijojnë edhe kështjellën, edhe bjeshkën, madje edhe Bjeshkët e Nemuna, ku i vendos një pjesë të ngjarjeve krijimtaria e librit të ri të Naim Kelmendit. Ato krijojnë edhe kullën legjendare të Jasharajve të Drenicës, ku u përsërit nga Adem Jashari, epopeja e Oso Kukës, por edhe Kosharen po aq legjendare, ku ngriti epopenë moderne Agim Ramadani, i cili ishte po aq sa luftëtar edhe poet, poet i ngjyrave dhe i fjalës.

Naim Kelmendi ka përjashtuar nga pikësimi i poemës shenjat emocionale, duke vënë frymëzimin brenda piketave të tre- katër shenjave racionale, të cilat përmbyllin leximin vetëm në arsyetimin, vetëm në të arsyetuarit, duke e lënë për në fund a duke abstrahuar krejtësisht dhimbjen si kulm tëb ndjenjës dhe ndiesisë.

Dhe pra ai këtë e bën në një poemë ku dhimbja pulson në çdo strukturë të brendshme sa pak ta gërvishtësh secilën prej tyre.

Duke lënë jashtë shenjat emocionale, pra, poeti e udhëheq leximin drejt thelbit racional, ndërsa dhimbjen e vë në shtratin e poemës, e cila, do ta shoqërojë lexuesin nga fillimi në fund, po gjithsesi, pa u përfshirë në asnjërën nga shtresat kuptimore të poezisë. E them këtë, sepse në poemë nuk mungojnë as mjetet emocionale të poezisë. Autori shtron pyetje pa fund por që nuk ua do përgjigjen jashtë tekstit të poezisë, prandaj nuk i kufizon ato me pikëpyetje. Autori përdor pasthirrma, përdor strukturën thirrëse, të cilat shndërrohen mes tyre shpesh nga vargu në varg, por lejon që grafikisht ato të shfaqin theksin e tyre emocional, sepse, thashë, aty i intereson theksi racional.

Ne shqiptarët e kemi shprehjen “Fol gur”. Këtë ne e përdorim në raste kur dikush ka plot për të thënë por që i mban për vete. Poeti, në rastin tonë, të folurit e kufizon mes vetes dhe lexuesit. Prandaj struktura e poemës është në natyrën e një shprehjeje të ngurosur metaforike, ku pozicioni i çdo fjale, i çdo shenje, është paracaktuar. Në gramatikë kjo kuptohet edhe si trajtë e ngurosur e kuptimit, pra e strukturës së leximit. Poema ka strukturën e një proverbi, të një proverbi më fabulë, pra është një krijim ku poeti ka vetëm rolin e firmës, ndërsa autorësia i përket përvojës njerëzore të përfituar në trojet liridashëse të Kosovës mijëra e mijëra vjet nga të gjithë bardët, nga të gjithë mendimtarët, nga të gjithë pleqnarët e Kosovës, prandaj ajo ka vërtet strukturën e poemës në gur.

Naim Kelmendi është reporter i Luftës së Kosovës. Nga vija e parë e frontit, në epopenë e madhërishme të Koshares, ai ishte krah për krah me luftëtarët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës deri në ditën e shumëpritur të lirisë. Edhe reportazhet e para nga Kosova e lirë i përkasin penës së tij. Prandaj frymëzimet e tij për heroikën moderne shqiptare janë nga më autentiket.

ALMA PAPAMIHALI



Alma Papamihali






Enigmë kthimi


Jemi shumë, sa shumë jemi ne,
fëmijë dyvendesh lindje-perënduar,
si të huaj njërës anë përcjellë,
e në tjetrën mysafirë pritur,
dhe pse më parë (kurrë) s´ishim harruar...

Qindra duar zgjatur sportelesh,
shpesh fundosur kur indentifikohen,
më shumë largohemi se vijmë,
jetë që ecin pas ndërprerjesh,
por që pa nisur ende, mbarohen...

Çdo centimetri gjendemi ne,
të ashtuquajturit "binjakë perëndimi",
vërtetë nuk veshim të njëjtat ngjyra,
por skenar ëndrrash të një autori jemi,
përfunduar me enigmën e një kthimi...

Jemi shume... sa shume jemi ne,
që dy herë më shpejt, vdesim nga të tjerë...



Shtegtim pulbardhe

Largohem për të mos u kthyer më,
Ndaj iki tutje, fluturoj,
Në pulëbardhë etur bregut shndërrohem,
Duke dashur të lënit pas t´i harroj...
Por të harrosh s´mjafton gjithmonë,
Drejt qiellit të kaltër një fluturim,
Dhe pse pulëbardhë shndërruar jam,
Ka dhe shtegtime me drejtim kthim...
Drejtuar qiellit ti vazhdon sheh,
Me tëndin shpirt ndjek shtegëtimin,
Kur lartësive në pikë shndërrohet,
Oh sa i largët të duket kthimi.
Larg fluturoj, pa frikë largohem,
Sepse e ndiej që çdo shtegtim,
Sado i largët në vetvete,
Do më riktheje pranë detit tim.
Dhe për çudi vazhdoj e ngjitem,
Aspak s´kërkoj të shoh nga pas,
E mjerë do mbetej çdo pulbardhë,
Të huajat brigje po të trokasë...
Ndaj ngjitem lart, ndaj fluturoj,
Në pupël reje jam shndërruar,
Nëse ky qiell mbi det s´do flinte,
I imi mall do ish´ harruar...







Ëndrrat



Nëse ëndrrat nuk do ekzistonin

Jeta do kthehej në përvëlim,

Etja e jetës do mbetej pashuar,

Pa ëndrrën një jetë do quhej trishtim.

Nëse me fjalë s’mund të zgjidhej,

Nyja mpleksur pa dëshirë,

Ëndrës do i rikthehesha ,

Atje je vërtetë i lirë.

Ëndërr dhe jetë!

Sinonime të etjes së pashuar,

Nëse një ditë do shuhej etja,

Dije, nga kjo jetë ke shkuar.



Kujdes



Nëse një degë këput

mos pyet më pas,

pema si quhet...



Para se dikë të lëndosh,

mundohu të dish,

çfarë duhet...





Emigranti



Diku veç në tavolinën

Me mbulesë të bardhë shtruar,

Birrë të huaj ke përpara

Dhe një pamje të menduar.



Diku veç në tavolinën

Në një qoshe të lokalit,

Shokun tënd se ke përballë

Pi vetmuar ti prej hallit.



Diku veç në tavolinën

Në një lagje të panjohur,

Gjithçka është akull e ftohtë

Vetëm birra është e ngrohur.



Diku veç në tavolinën,

Që të bën ty shoqëri

Gotën s´di ku t´a trokasësh,

Tavolina s´është njeri.






Alma është lindur në qershor të vitit 1974, rritur dhe shkolluar në Tiranë për Gjuhë Letërsi. Pasioni i saj, ka qenë që në fëmijëri poezia, por vazhdimisht angazhimi i saj ka qenë edhe publicistika. Alma gjithashtu është anëtare e Lidhjes se Shkrimtarëve në Gjermani, si dhe themelusese dhe mësuese e shkollës shqipe "Iliria", po në Gjermani.

Përmbledhja poetike "Nën tingujt e natës" e Alma Papamihalit me 100 poezi, është botuar në Tiranë në shtator të vitit 2007 (redaktor, Viktor Canosinaj).

Poezitë e Alma Papamihalit janë përmbledhur dhe përkthyer edhe ne gjuhën franceze, apo atë rumune, (në antologjinë "Çelësi i Shpirtit"), si dhe në revista, apo gazeta të ndryshme periodike.

Disa poezi nga libri "Nen tingujt e nates" ...







Kuajt

Kurrë s´ia qava hallin
kalorësit për këmbët,
që i vareshin.
Netëve ulëriva,
me kuajt në stallë.



Më dhimbej,

kurrizi i tyre i dalë...



Flirtimi


Secili ulur në karrigen e tij,

të dy përballë...

nuk e njohin njëri-tjetrin,

ndaj nuk shkëmbejnë fjalë.



Ndërkohë që s´flasin,

ju puthen vështrimet.

Stacioni vjen. Njëri zbret.

Ja pra, ç´na qenkan flirtimet.



HËNA GËNJEN



Nuk bie hëna,

mos prit t´a presësh

dhe nëse pranë e ke...



Nuk bie hëna,

mos prit t´a presësh,

veç djallëzisht të sheh...





SHPIRT I RI



Çdo mur i dhomës,

ka varur një pasqyrë,

ku veten sheh çdo ditë...



Por të rinohesh,

nuk vlejnë pasqyrat,

që s´depërtojnë në shpirt...







Rrugë që shkelen


Kjo rrugë ende më do,
dhe pse çdo ditë e kam shkelur...



Sa rrugë të tilla ka në botë,
që të pafjala kanë ngelur...



Lulja



Lule në kopështin tënd,
nën barin e njomë
fshehur...

Kujdes kur hapat hedh,
nuk flet, por s´duhet

shkelur...





Koha ime



Së fundi kuptova,

që s´është e thënë

të dashurosh sytë,

apo buzëqeshjen...



Ka dhe të tillë

njerëz në botë,

që dashurojnë kohën,

më shumë se prekjen...



Ushqehem me gjuhën time



Jam një lypëse e mjerë,

S´jam e pasur o njeri,

Ndaj mos m´u afro,

Kur s´kam ç´të të fal...



Jam një lypëse e mjerë,

Ushqehem me gjuhën time,

Libër lëmoshë kërkoj,

Ndryshe të mbijetoj s´ja dal.



Qetësi



Asnjë qindarkë

s´paskam në xhep,

fundja të hollat ç´i dua...

qyteti sot qenka i shkretë

dhe s´paskam kujt,

ti jap qerasje hua...

Montag, 22. März 2010

E KUJTOJ NJË KËNGË

E KUJTOJ NJË KËNGË

Kur këndonte Gadimnjanja
nëpër lugjet e blerta
dridheshin stallaktitet
e mermerta.

Shumë kohë kaluan
por më shpërthen vaj
kur më kujtohet
ajo këngë e saj.